Informatie over blaasgruis bij de kat
Wat is blaasgruis?
Als zouten in de urine uitkristalliseren ontstaat het zogenaamde blaasgruis. Blaasgruis bestaat dus uit kristallen. Deze kristallen kunnen samen klonteren tot kleine blaassteentjes zo groot als zandkorreltjes. Echte stenen worden in de kattenblaas zelden gevormd.
Komt blaasgruis alleen voor bij katers?
Blaasgruis komt zowel bij katers en poezen voor. Vroeger dacht men dat blaasgruis alleen bij gecastreerde katers voorkwam. Dit blijkt een fabeltje te zijn. Wel of niet gecastreerd zijn heeft géén enkele invloed op het wel of niet last krijgen van blaasgruis. Doordat poezen een korte en wijde plasbuis hebben kunnen ze blaasgruis meestal goed uitplassen. We zien daarom weinig blaasgruisproblemen bij poesen. Katers hebben een lange plasbuis die vlakvoor de penis vernauwd. Hierdoor zien we regelmatig (ernstige) problemen bij katers.
Klachten bij blaasgruis?
Poezen: het blaasgruis veroorzaakt soms in de blaas en plasbuis irritatie en ontsteking. Dit uit zich door: niet meer in de kattenbak plassen, vaak kleine plasjes doen op de vloer of kattenbak en veel ongemak bij het plassen (klagend miauwen). De urine kan van een normale gele tot een rode (bloed) kleur hebben.
Katers: het blaasgruis veroorzaakt dezelfde problemen als bij de poes. In ernstige gevallen kan het blaasgruis bij de vernauwing voor de penis vastlopen. Dit veroorzaakt een verstopping. De verschijnselen hiervan zijn: Voortdurend na de kattenbak gaan, veel persen, klagend miauwen en er komt nagenoeg geen urine. Uw kater heeft dan dringend hulp nodig. Als de kater niet meer kan plassen, raakt uiteindelijk de blaas overvol. Hierdoor kunnen de nieren de afvalstoffen niet langer uit het lichaam verwijderen en begint er een acute niervergiftiging: braken, ogen gaan diep liggen, het klagend miauwen stopt,onderkoeling en uiteindelijk raakt de kater in een diepe coma.
Binnen 24 uur na de verstopping kan een kater al overlijden!
Een kater die problemen heeft met het plassen moet altijd binnen 15 uur gezien worden. Een kater die niet kan plassen is een dringend spoedgeval!
Soorten blaasgruis
Er zijn verschillende soorten blaasgruis. De belangrijkste twee soorten zijn:
Struviet: Struviet bestaat uit magnesium, ammonium en fosfaat. Deze wordt met name gezien bij jonge katten.
Calciumoxolaat: Deze vorm van blaasgruis wordt meer en meer gezien. Komt voornamelijk voor bij de oudere katten.
Om welke vorm van blaasgruis het gaat wordt vastgesteld door microscopisch onderzoek van de urine. In bijzondere gevallen wordt het gruis opgestuurd naar een laboratorium voor analyse.Het is belangrijk om vast te stellen om welk soort blaasgruis het gaat. Elk soort blaasgruis heeft zijn eigen manier van behandeling.
Oorzaak van blaasgruis
De exacte oorzaak is nog niet bekend. Er zijn wel een aantal oorzaken aan te geven die de kans op het krijgen van blaasgruis kunnen vergroten:
1) Aanleg. Als een kater last heeft van blaasgruis dan heeft zijn broer een verhoogde kans op het krijgen van blaasgruis.
2) Activiteit. Luie katers hebben een verhoogde kans op blaasgruis.
3) Geslacht. Doordat katers een langere en nauwere plasbuis hebben kan blaasgruis gemakkelijker vastlopen dan bij poesen. Blaasgruisklachten zien we dus voornamelijk bij katers.
4) Gewicht. We zien blaasgruis met name bij dikke katers.
5) Leeftijd. Op een leeftijd tusen 1-2 jaar zien we de meeste klachten optreden.
6) Aantal keren urineren per dag. Katten die vaak plassen hebben minder kans op blaasgruis: de zouten krijgen geen tijd om uit te kristalliseren. Katten plassen minder vaak als: ze alleen de kattenbak gebruiken en met name als de kattenbak niet vaak genoeg wordt schoongemaakt.
7) Drinken. Katten die weinig drinken hebben geconcentreerde urine. In een geconcentreerde urine zullen zich gemakkelijk kristallen vormen. Katten die veel blikvoeding eten (blikvoeding bevat ongeveer 80% water!) hebben minder snel last van blaasgruis.
8) Voeding. Voeding bevat noodzakelijke zouten (mineralen). Als teveel van deze zouten aanwezig zijn in de voeding bestaat er een verhoogde kans op het krijgen van blaasgruis. Runderhart en kippenhartjes bevatten veel magnesiumzouten. Magnesium is de voornaamste bouwstof voor struvietgruis (de meest voorkomende soort blaasgruis. De voeding beïnvloed ook de zuurgraad van de urine. In zure urine kan moeilijk blaasgruis gevormd worden.
Katers krijgen zelden zomaar een blaasontsteking. Er is bijna altijd een dieper liggende oorzaak aanwezig zoals blaasgruis. Naast behandeling van de blaasontsteking vindt in onze kliniek altijd urineonderzoek plaats!
Behandeling van blaasgruis
Als er sprake is van verstopping dan wordt deze eerst opgeheven met speciale catheters en vloeistoffen. Mocht dit niet lukken dan wordt de verstopping operatief verholpen: de zogenaamde penisamputatie. De afgelopen vijf jaar heeft op onze kliniek deze operatie niet meer plaatsgevonden: we hebben (helaas) teveel ervaring gekregen met het ontstoppen van katers!
Zowel bij verstopping als bij het vermoeden van blaasgruis vindt altijd urine-onderzoek plaats. Met het urine-onderzoek wordt vastgesteld om wat voor gruis het gaat:
Struviet: Deze vorm van gruis komt het meest voor. Gelukkig kan dit gruis met speciale dieetvoeding worden opgelost. Dit blaasgruisoplossend voer moet 5-6 weken lang worden gegeven. Hierna kan struvietvoorkomend voer gegeven worden om te zorgen dat het gruis niet meer terugkomt. Beide dieetvoeders zijn uitsluitend bij de dierenarts verkrijgbaar.
Calciumoxalaat: Deze vorm van gruis komt gelukkig niet veel voor. Dit gruis is niet op te lossen met speciale dieetvoeding. In ernstige gevallen moet het gruis operatief uit de blaas verwijdert worden. Uw kat wordt op een speciaal dieetvoeding gezet om te voorkomen dat er nieuw gruis gevormd wordt.
Moet mijn kat levenslang blaasgruis voorkomend voer krijgen?
Poes: Als uw poes op blaasgruisvoorkomend voer gezet is omdat ze voordurend blaasontstekingen krijgt is het verstandig om haar dit voer continue te geven.
Kater: mocht uw kater een blaasverstopping hebben gehad dan is helaas onze ervaring dat deze levensbedreigende verstopping meestal weer terugkomt als hij normaal kattenvoer eet. Mocht u toch willen stoppen met de dieetvoeding bespreek het dan met ons!
Afhankelijk van de ernst van de klachten kunnen we redelijk goed inschatten wat het risico is. In ieder geval voeren we een urineonderzoek uit als uw kater 2 weken normaal voer heeft gehad om te kijken of er nieuwe kristallen in de blaas zijn gevormd.
Blaasgruisvoer bevat alle ingredienten die uw kat nodig heeft. Gezonde katten mogen dit voer zonder problemen levenslang hebben. U mag dit voer echter niet geven aan kittens en aan drachtige katten!
Voorkomen van blaasgruis
- Zorg altijd voor een schone kattenbak: als uw kat zijn plas op gaat houden dan verhoogt dit de kans op blaasgruis.
- Zorg ervoor dat uw kat niet dik wordt, te zware katten hebben verhoogde kans op blaasgruis.
- Geef uw kat liever geen vers hart. Hart bevat erg veel magnesiumzouten wat de kans op struvietgruis verhoogt.
- Zorg dat er altijd voldoende drinkwater beschikbaar is, mocht uw kat voorkeur hebben voor het water uit b.v. het aquarium ontneem hem deze mogelijkheid niet. Weinig drinken geeft geconcentreerde urine waardoor gemakkelijk kristal (gruis) vorming plaats vindt.
- Geef een goede kwaliteit voer, hierdoor bent u verzekert dat er niet teveel magnesiumzouten in zit. U kunt eventueel blaasgruis voorkomend voer geven.